Mẹ sau sinh bị ngực mềm không căng sữa phải làm sao?

Ngực mềm không căng sữa phải làm sao là nỗi lo của nhiều mẹ sau sinh, nhất là khi lo ngại nguồn sữa không đủ cho con bú. Hiện tượng này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, đòi hỏi mẹ cần hiểu rõ để có hướng xử lý hiệu quả và an toàn nhất.

Dấu hiệu nhận biết ngực mềm không căng sữa

Sau sinh, không ít mẹ bỉm lo lắng khi thấy ngực bỗng nhiên mềm đi, không còn căng tức như trước. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình cho thấy bạn đang gặp tình trạng ngực mềm không căng sữa:

Ngực mềm, không còn cảm giác căng tức

Ở giai đoạn sữa mới về, ngực thường căng đầy, nặng và có cảm giác tức. Tuy nhiên, nếu sau vài ngày bạn nhận thấy ngực trở nên mềm nhũn, không có dấu hiệu “đầy sữa” thì đây là một dấu hiệu bất thường.

Khi bóp nhẹ đầu ti, sữa không chảy hoặc chỉ có vài giọt

Thông thường, nếu mẹ bóp nhẹ đầu ti mà sữa phun thành tia hoặc nhỏ giọt đều thì tuyến sữa đang hoạt động tốt. Trái lại, nếu bóp không thấy sữa hoặc chỉ rỉ vài giọt thì khả năng cao là đang thiếu sữa hoặc mất sữa.

Bé bú xong vẫn đói, hay quấy khóc

Một dấu hiệu dễ nhận biết là sau khi bú, bé vẫn không yên giấc, hay khóc và đòi bú liên tục. Điều này cho thấy lượng sữa cung cấp không đủ, có thể do sữa tiết ra quá ít từ ngực mẹ.

Ngực teo nhỏ hơn so với vài ngày đầu sau sinh

Ở những ngày đầu, ngực sẽ phình to do sữa về. Tuy nhiên, nếu bạn thấy vòng ngực nhỏ dần, không còn săn chắc như trước thì rất có thể tuyến sữa đã giảm tiết hoặc ngừng hoạt động.

Không cảm nhận được phản xạ xuống sữa (let-down reflex)

Bình thường khi cho bé bú, mẹ sẽ thấy ngực hơi nhói, sữa chảy ra đều. Nếu không còn cảm giác này trong các cữ bú gần đây, đó có thể là dấu hiệu ngực bạn đang “im sữa”.

Lưu ý:

Không phải cứ ngực mềm là mất sữa. Sau một thời gian cho con bú đều đặn, ngực mẹ sẽ điều tiết lại lượng sữa phù hợp nhu cầu bé, khiến bầu ngực không còn căng tức như trước. Vì vậy, bạn cần phân biệt rõ giữa hiện tượng sinh lý bình thường và tình trạng giảm tiết sữa thật sự.

Nguyên nhân khiến ngực mềm không căng sữa

Tình trạng ngực mềm không căng sữa thường khiến nhiều mẹ lo lắng, đặc biệt là trong những tuần đầu sau sinh. Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến hiện tượng này, bao gồm yếu tố sinh lý, thói quen cho con bú và các vấn đề về sức khỏe. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

Cơ thể đã điều chỉnh tiết sữa theo nhu cầu bé bú

Sau một vài tuần sau sinh, cơ thể mẹ thường sẽ điều chỉnh lượng sữa phù hợp với nhu cầu của bé. Khi bé bú đều và đúng cách, ngực không còn bị căng tức như trước, dẫn đến cảm giác ngực mềm đi. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, không phải dấu hiệu mất sữa.

Bé bú không đúng khớp ngậm, không bú hiệu quả

Nếu bé ngậm ti sai cách hoặc bú yếu, không đủ lực hút, tuyến sữa sẽ không được kích thích đúng mức. Lâu dần, cơ thể mẹ giảm tiết sữa, khiến bầu ngực không còn căng đầy như trước. Nguyên nhân này phổ biến ở các mẹ lần đầu sinh con.

Cho bé bú không đều, bú sai giờ

Việc bỏ cữ bú hoặc cho con bú không đúng giờ sẽ làm tuyến sữa bị rối loạn, dẫn đến giảm tiết sữa. Sau một thời gian, bầu ngực trở nên mềm hơn do không được kích thích sản xuất sữa liên tục.

Căng thẳng, mất ngủ, stress kéo dài

Tâm lý ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tiết sữa. Khi mẹ thường xuyên căng thẳng, mất ngủ hoặc lo âu, hormone prolactin và oxytocin bị ức chế, làm giảm sản lượng sữa, khiến ngực mềm và ít sữa hơn.

Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng

Thiếu nước, ăn uống không đủ chất hoặc kiêng khem quá mức sau sinh có thể khiến cơ thể mẹ không có đủ nguyên liệu để sản xuất sữa. Đây là nguyên nhân phổ biến khiến ngực không căng và giảm tiết sữa rõ rệt.

Không vắt sữa hoặc kích sữa khi bé bú ít

Trong trường hợp bé bú yếu, ngủ nhiều hoặc cai bú sớm, nếu mẹ không vắt sữa hoặc hút sữa đều đặn, tuyến sữa sẽ giảm hoạt động, dẫn đến hiện tượng ngực mềm, ít sữa dần theo thời gian.

Mắc bệnh lý tuyến vú hoặc nội tiết

Một số vấn đề như tắc tia sữa, viêm tuyến vú, rối loạn nội tiết, suy tuyến yên... cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất sữa, làm ngực mẹ mềm, rỗng và không tiết sữa.

Hiểu rõ nguyên nhân khiến ngực mềm không căng sữa sẽ giúp mẹ tìm ra hướng xử lý phù hợp. Nếu đây là biểu hiện sinh lý bình thường, mẹ có thể yên tâm tiếp tục cho bé bú đều đặn. Nhưng nếu đi kèm với dấu hiệu bé bú không đủ, chậm tăng cân hoặc sữa ít hẳn, nên tìm đến chuyên gia để được tư vấn sớm.

>>>Khám phá thêm nội dung hay: Bị nghẹn ở ngực phải làm sao và khi nào cần đi khám

Ngực mềm không căng sữa phải làm sao?

Tình trạng ngực mềm không căng sữa có thể khiến mẹ lo lắng rằng mình đang mất sữa hoặc bé bú không đủ. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng nghiêm trọng. Dưới đây là các cách xử lý cụ thể giúp mẹ cải thiện tình trạng này hiệu quả và an toàn:

Kiểm tra khả năng bú của bé

 Đầu tiên, mẹ cần quan sát xem bé có bú hiệu quả hay không:

• Bé có ngậm đúng khớp ngậm?
• Khi bú có phát ra tiếng nuốt?
• Bé bú xong có cảm giác no, ngủ ngon và đi tiểu đều?

 Nếu bé bú tốt, tăng cân đều, ngực mềm chỉ là do cơ thể mẹ đã điều chỉnh lượng sữa theo nhu cầu, không cần quá lo lắng.

Duy trì việc cho con bú đều đặn

 Mẹ nên cho bé bú 2–3 giờ/lần, cả ngày và đêm. Việc cho bé bú thường xuyên sẽ kích thích tuyến yên tiết prolactin – hormone tạo sữa.

 Ưu tiên bú trực tiếp để kích thích sữa ra đều và giữ mối liên kết mẹ - bé.

Tăng cường hút sữa hoặc vắt sữa khi cần

 Trong trường hợp bé bú ít, ngủ nhiều hoặc ngậm ti không hiệu quả, mẹ nên hút sữa bằng máy sau mỗi cữ bú hoặc vắt tay để duy trì nguồn sữa.

 Hút sữa 8–10 lần/ngày, kể cả ban đêm, giúp kích thích tuyến sữa hoạt động ổn định hơn.

Massage ngực và chườm ấm nhẹ nhàng

 Trước khi cho bé bú hoặc hút sữa, mẹ nên:

Chườm ấm khoảng 5–10 phút để kích thích tia sữa.

Massage ngực nhẹ nhàng theo vòng tròn hướng về đầu ti, giúp thông tia sữa và ngực không bị tắc.

Bổ sung dinh dưỡng hợp lý và uống đủ nước

 Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng đóng vai trò cực kỳ quan trọng:

Ưu tiên các món lợi sữa: cháo móng giò, đu đủ xanh, rau ngót, yến mạch, mè đen,...

Uống 2–3 lít nước mỗi ngày (nước lọc, sữa ấm, nước gạo lứt,...)

Nghỉ ngơi đủ và tránh stress

 Mẹ cần ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý và tránh căng thẳng. Stress là một trong những nguyên nhân lớn khiến mất sữa, ít sữa, do ức chế hormone oxytocin và prolactin.

 Có thể nghe nhạc nhẹ, thiền hoặc nhờ người thân hỗ trợ chăm bé để tinh thần luôn tích cực.

Tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết

Nếu đã áp dụng các biện pháp trên nhưng tình trạng ngực mềm không căng sữa kéo dài, sữa giảm rõ rệt hoặc bé bú kém, chậm tăng cân,... mẹ nên:

Đến chuyên khoa dinh dưỡng – tiết sữa

Kiểm tra nội tiết tố, tuyến sữa hoặc các bệnh lý liên quan (tắc tia sữa, viêm tuyến vú,...)

Khi nào cần gặp bác sĩ nếu ngực mềm không căng sữa?

Ngực mềm không căng có thể là hiện tượng bình thường trong giai đoạn cho con bú. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đây lại là dấu hiệu cảnh báo vấn đề bất thường về tuyến sữa hoặc sức khỏe tổng thể của mẹ. Mẹ nên chủ động gặp bác sĩ nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

Ngực mềm kèm theo giảm sữa rõ rệt

Sữa ít dần theo ngày, bé bú không no, thường xuyên cáu gắt, quấy khóc, bú không đủ số cữ.

Ngực xẹp lép hoàn toàn, không có cảm giác đầy sữa sau nhiều giờ, kể cả sau các biện pháp kích sữa.

Đây có thể là dấu hiệu suy giảm tuyến sữa, rối loạn nội tiết hoặc mất sữa cần được can thiệp sớm.

Đau tức ngực, sờ thấy cục cứng hoặc có dấu hiệu viêm

Ngực mềm nhưng lại có khối cứng, ấn đau, nóng đỏ – dấu hiệu nghi ngờ tắc tia sữa hoặc viêm tuyến vú.

Có thể kèm theo sốt nhẹ đến cao, ớn lạnh, mệt mỏi, sữa tiết ra có màu lạ (vàng đặc, mủ,...).

Tình trạng này nếu để lâu dễ dẫn đến áp-xe tuyến vú, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tiết sữa và sức khỏe mẹ.

Bé chậm tăng cân dù bú thường xuyên

Ngực mềm, sữa tiết ít, bé bú nhiều nhưng vẫn không tăng cân hoặc giảm cân, tiểu ít hơn 6 lần/ngày, nước tiểu sẫm màu.

Có dấu hiệu vàng da kéo dài, mất nước, hay ngủ lịm hoặc cáu gắt bất thường.

Đây là cảnh báo bé không nhận đủ dinh dưỡng từ sữa mẹ, cần bác sĩ nhi kiểm tra và cân nhắc bổ sung sữa ngoài hoặc hỗ trợ tăng cường sữa mẹ.

Sau sinh lâu ngày vẫn không có sữa về

Sau sinh từ 5–7 ngày mà ngực vẫn mềm, không có dấu hiệu sữa về hoặc chỉ vài giọt loãng, không đủ cho bé bú.

Mẹ mệt mỏi, da xanh xao, có tiền sử rối loạn nội tiết, đẻ non, hoặc mất máu nhiều sau sinh.

Đây có thể là dấu hiệu mất sữa do rối loạn hormone, suy tuyến yên – cần can thiệp y khoa càng sớm càng tốt.

Đã áp dụng đủ cách kích sữa nhưng không hiệu quả

Mẹ đã thử mọi cách như: cho bú đúng cách, hút sữa đều đặn, ăn uống đủ chất, massage ngực,... nhưng sữa không cải thiện.

Kèm theo dấu hiệu suy giảm sức khỏe như: sụt cân, rụng tóc, mất ngủ, mệt mỏi kéo dài.

Nên đến bác sĩ chuyên khoa sản – nội tiết để kiểm tra nguyên nhân sâu xa (rối loạn prolactin, stress mãn tính, tuyến yên suy yếu...).

>>>Thông tin liên quan: Đau ngực phải là bị làm sao và có nguy hiểm không?

Nếu mẹ đang gặp tình trạng ngực mềm không căng sữa, đừng quá lo lắng. Điều quan trọng là cần xác định nguyên nhân và áp dụng các biện pháp kích sữa kịp thời. Chăm sóc đúng cách sẽ giúp mẹ duy trì nguồn sữa ổn định cho bé yêu phát triển khỏe mạnh.